همزمان با آغاز به کار بیست و دومین کنفرانس تغییر آب و هوایی سازمان ملل متحد (COP22) در مراکش، «مایکل ویلکینز»، نماینده مؤسسه جهانی اس‌اندپی، ارزیابی خود را از وضعیت فعلی طرح تأمین مالی آب و هوا و عوامل مؤثر بر پیشبرد آن ارائه کرده است. طرح تأمین مالی آب و هوا در کنفرانس سال گذشته تغییر آب و هوایی سازمان ملل متحد (COP21) در پاریس، مورد توافق اعضا واقع شد.
پیشرفت مهم در ماه دسامبر 2015 حاصل شد؛ زمانی‌که توافق پاریس با اجماع 195 کشور در جریان بیست و یکمین کنفرانس تغییر آب و هوایی سازمان ملل متحد (COP21) در «پاریس» پذیرفته شد. این توافق به آسانی در مسیر اجرا قرار گرفت و برنامه همکاری با دولت‌ها، بازارهای مالی و بنگاه‌ها را برای آینده‌ای کم‌کربن و پایدار مشخص کرد.
«نرخ بالای رشد بازار اوراق قرضه سبز» و «استقرار صندوق‌های بین‌المللی برای طرح‌های تأمین مالی دوستدار محیط‌زیست در کشورهای در حال توسعه»، تنها دو شاخص روشن از ایفای تعهد امضاکنندگان این توافق بود. با این حال برای تحقق هدف اصلی توافق پاریس در مهار افزایش دمای جهانی تا کمتر از دو درجه، فعالیت بیشتری باید انجام شود. بر این اساس، توسعه مستمر فعالیت برای تأمین مالی آب و هوا ضروری است.
تقویت تأمین مالی آب و هوا؛ پیشرفت کنونی
یکی از ابزارهای تأمین مالی سبز که شاهد پیشرفت قابل‌توجهی بوده «اوراق قرضه سبز» است. این اوراق به منظور تأمین مالی طرح‌های مؤثر زیست‌محیطی و یا دارای مزیت آب و هوایی، صادر می‌شوند و با نرخ بهره پایین‌تری همراه هستند. از ابتدای ماه نوامبر، مجموع اوراق قرضه سبز صادره به رقم 64.3 دلار در سال رسید که 50 درصد بیشتر از اوراق قرضه سبز صادره در سال 2015 بود. علاوه بر تعداد رو به رشد اوراق قرضه سبز، دامنه صدور این اوراق نیز گسترش یافته است. طی یکسال گذشته، دامنه صدور اوراق قرضه سبز از سرمایه‌گذاری در انرژی تجدیدپذیر فراتر رفته و شامل آب، فاضلاب و طرح‌های زیرساختی موجود نیز می‌شود.
همچنین تعدادی از اعضای توافق پاریس، اولین اوراق قرضه سبز خود را در سال 2017 صادر خواهند کرد تا به تعهدات خود در اجلاس COP21 عمل کنند. به عنوان مثال، «فرانسه» اولین اوراق قرضه سبز خود را در سال جدید میلادی صادر خواهد کرد؛ این کشور در سال 2017، معادل 3 میلیارد یورو اوراق قرضه سبز صادر می‌کند و این رقم تا سال 2019 در مجموع به 9 میلیارد یورو می‌رسد.
طبق توافق پاریس، یکی از تعهدات مهم صندوق آب و هوایی سبز سازمان ملل متحد، اختصاص سالانه یکصد میلیارد دلار بین سال‌های2020 تا 2025 با هدف سرمایه‌گذاری در طرح‌های انطباق و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشورهای در حال توسعه است. با این حال، مجموع این تعهدات تاکنون به رقم 10.3 میلیارد دلار می‌رسد.
ضرورت فعالیت بیشتر
واضح است که باید فعالیت بیشتری در زمینه تأمین مالی آب و هوایی انجام شود. کمیسیون جهانی اقتصاد و آب و هوا پیش‌بینی می‌کند که برای تحقق اهداف تغییرات آب و هوایی طی 15 سال آتی، به سرمایه‌ای معادل 80 تا 90 تریلیون دلار در توسعه زیرساخت‌های زیست‌محیطی (از جمله انرژی تجدیدپذیر، تجهیزات بهره‌وری انرژی و بروزرسانی طرح‌های ناکارآمد) نیاز داریم. این رقم ناشی از رشد سریع شهرنشینی، نرخ رشد جمعیت و همچنین نوسازی زیرساخت‌های مستهلک است. سرمایه‌گذاری زیرساخت جهانی در سال 2014 جمعا معادل 3.4 تریلیون دلار بود و لذا برای دستیابی به این هدف، باید بیشتر از 50 درصد افزایش یابد.
به علاوه، یافته‌های طرح پژوهشی تأمین مالی پایدار در دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهند که اگر زیرساخت انرژی موجود طبق برنامه تا پایان عمر اقتصادی معمول فعالیت کند، برای دستیابی به هدف کاهش دمای زمین تا دو درجه، نمی‌توان توسعه زیرساخت‌های سوخت فسیلی را ادامه داد.
از سیاست تا عمل
طی دوازده ماه گذشته، پیشرفت قابل توجهی ایجاد شده است. توافق پاریس به اجرا درآمد و به بازارهای مالی اطمینان بخشید که تنش‌های سیاسی، دستورکار آب و هوایی جهان را تغییر نخواهد داد. با این وجود تحقق اهداف مورد توافق کشورها در اجلاس COP21 نیازمند قبول تعهدات مالی جدی است تا از پیش‌بینی دانشمندان نسبت به اثرات فاجعه‌بار و تغییرناپذیر زیست‌محیطی جلوگیری به‌عمل آید.
«مایکل ویلکینز» رئیس تحقیقات جهانی خطر آب و هوایی و زیست‌محیطی در مؤسسه جهانی اس‌اندپی است.
گزارش اس‌اندپی با عنوان «تأمین مالی سبز: فعالیت بیشتر برای مقابله با چالش آب و هوایی» را در لینک زیر بخوانید:
